Eski Türk Devletleri
İSKİTLER (SAKALAR)
MÖ. VII. yüzyılda batıya doğru göç ederek Karadeniz'in kuzeyinden Tuna
nehrine kadar uzanan topraklara yerleştiler. Batı kaynakları bu
topluluğa İskitler, İranlılar ise Sakalar adını vermişlerdir. Medler,
Persler, Asurlular ve Urartularla savaşmışlardır.
Anadolu, Suriye ve Mısır'a kadar akınlarda bulunmuşlardır. İskitlerin
yönetici kesimi Türklerden meydana geliyordu. Yaşayış ve inanışları
Türklerle aynıydı. En önemli edebiyat eserleri ALPER TUNGA DESTANI'dır.
AKHUNLAR (EFTALİT) DEVLETİ
Hun soyundan gelmektedirler. Afganistan'ın batısında MS.350 yıllarında
kurulan bu Türk Devleti HEFTAL isimli hükümdarından dolayı EFTALİT
DEVLETİ diye de anılır. Akhunlar Sasani Devletinde başlayan MAZDEK
İSYANI'nı bastırmakta etkili oldular. Sasani Devletinde yaşayan Mazdek,
kadın ve servetin ortak olması durumunda her türlü huzursuzluğun ortadan
kalkacağını savunan bir kişiydi.
Göktürk Devleti'nin Batı Bölgelerini idare eden İSTEMI YABGU ipek yoluna
egemen olmak için, Sasanilerle ortak hareket ederek Akhun Devleti'nin
yıkılmasını sağladı. Akhun Devleti'nin toprakları Sasani ve Göktürk
devleti arasında paylaşıldı.
BAŞKIRTLAR (BAŞKURTLAR)
Itil (Volga) Nehri civarında oturmakta idiler. Moğol istilası sırasında Moğol egemenliğine girdiler.
SABARLAR (SİBİRLER=SABİRLER)
Önceleri Hun devletinin egemenliğinde yaşayan Sibirler, VI. yüzyıl
başlarında Avarların baskısıyla batıya göç ederek Ural dağlarının güney
doğusuna yerleştiler. Sasanilerle anlaşarak, Bizans'a karşı savaştılar.
Anadolu'ya akınlar yaptılar. Bugünkü SİBİRYA adı Sibir Türklerinden
gelir. Avarlara yenilince Hazar Türklerine karıştılar. Hazar Devletinin
asıl kitlesini oluşturdular.
TÜRGEŞ DEVLETİ
I. Göktürk Devletine baglı olan Türgişler 630 yılında Göktürk devletinin
yıkılmasıyla serbest kaldılar. BAGA TARKAN Türgiş Devleti'ni kurdu.
Kendi adına para bastı. II. Göktürk devletinin kurulmasıyla yeniden
Göktürk egemenliğine girdiler. II. Göktürklerin son dönemlerinde yeniden
serbest kalan Türgişlerin başına SU-LU KAĞAN geçti. Su-lu Kağan
Emevilere karşı mücadele etti. 766 yılında Türgiş Devletine Karluklar
son verdi.
KARLUKLAR
II. Göktürk Devletinin yıkılmasında Basmil ve Uygurlar'la birleşerek rol
oynadılar. Talas savaşında Çin'e karşı Arapları destekleyerek Orta
Asya’nın Çinlileşmesini ve İslamiyet’in yayılmasını kolaylaştırdılar.
İslamiyeti kabul eden ilk Türk boylarındandırlar. (İlk boy
Kıpçaklar'dır.) İlk Müslüman Türk Devleti olan KARAHANLILAR'ın
kurulmasında etkili oldular.
KIRGIZLAR
840 Yılında Ötügen'i alarak Uygur Devletine son verdiler. 1207 yılında
Cengiz Han tarafından yıkılmış.Türk Kavmidir. Daha sonra Rusların
egemenliğine girmişlerdir. 1916'da Ruslara karşı MİLLİ İSYAN adı verilen
bir ayaklanma başlatmışlar, ancak Rus Çarı tarafından ağır bir şekilde
cezalandırılmışlardır. 1936'da Sovyetler birliğinin 15 Cumhuriyetinden
biri olmuşlar, 1991'de Sovyet Rusya'nın dağılmasıyla Bağımsız
KIRGİZİSTAN DEVLETİ kurulmuştur.Başkenti BİŞKEK'dir.
KİMEKLER
Batı Göktürk topluluklarındandır. İrtis ırmağı civarında yaşıyorlardı.
XI. yüzyıla doğru diğer Türk topluluklarıyla kaynaşarak, yok oldular.
AVARLAR
552 yılında Orta Asya'daki Avar İmparatorluğu’na Göktürkler son verince,
batıya doğru ilerleyerek Romanya'ya giren AVARLAR merkezi MACARİSTAN
olan yeni devletlerini kurdular. Çin kaynakları Avarlara JUAN- JUAN
demektedir. 619 yılında tek başına, 629 yılında da Sasanilerle ortaklaşa
İstanbul'u kuşattılar. Slav topluluklarının göç etmesine neden olarak,
bunların Doğu Avrupa ve Balkanlara inmesini sağladılar. Böylece
Balkanların Slavlaşmasında etkili oldular. 805 yılında Franklar
tarafından yıkıldılar.
BULGARLAR
Batı Hunları ve Ogur Türklerinin karışmasıyla ortaya çıkan Türk
topluluğuna BULGAR denir. (Bulgar kelimesi karışmak anlamındadır.)
BÜYÜK BULGARYA DEVLETI
Karadeniz'in kuzeyinde Göktürk Devleti’nin yıkılmasıyla "Büyük Bulgarya
Devleti" kuruldu. Ancak kurucusu KUBRAT'ın ölümüyle Hazarlar tarafından
yıkıldı.Bulgarların bir kısmı Tuna nehri, bir kısmı da Volga nehri
kıyılarına göç etmek zorunda kaldı. Tuna Bulgar Devleti: Büyük Bulgarya
Devleti'nin yıkılmasından sonra Tuna boylarına (Bugünkü Bulgaristan) göç
eden Bulgar Türkleri burada Tuna Bulgar Devletini kurdular.
KURUM HAN zamanında Bizans'ı kuşattılar.(Avarlardan sonra Bizans'ı
kuşatan 2. Türk kavmidir.) Bu bölgedeki halkın çoğu Slav olduğu için
Türkler zamanla Slavlaşmaya başladılar.Barış Han zamanında Hristiyanlığı
kabul ettiler. Daha sonra ortaya çıkan bugünkü Bulgaristan Devleti Türk
değil Slav devletidir. Bugünkü Bulgaristan'da yaşayan Türkler,
Osmanlılar zamanında Balkanlara yerleştirilen Türklerdir.
Kama Bulgar Devleti
Büyük Bulgarya Devletinin yıkılmasından sonra Volga=İtil kıyılarına
giden Bulgarlar burada Kama Bulgar Devletini kurdular. Hükümdarları
Almış Han zamanında (X. yüzyıl) müslüman oldular. 1236'da Moğolların
egemenliğine girdiler. Altinorda Devleti’nin parçalanmasıyla kurulan
KAZAN HANLIĞI’nın esas kitlesini oluşturdular. (Kama Bulgarlarına bugün
KAZAN TÜRKLERİ denilir.)
HAZARLAR
Kuzey Karadeniz ve Kafkaslar arasındaki bölgede Göktürk Devleti’nin
yıkılmasıyla HAZAR KAĞANLIĞI kuruldu. Ticarette geliştiler. Hazar
yöneticileri Museviliği benimsediler. Halk arasında Hristiyanlık ve
müslümanlık yayılmıştı. Hazarlar ülkelerinde farklı dinleri içinde
bulundurduklarından yüksek bir HOSGÖRÜ vardı.
MACARLAR
Fin Ugor kavmi ile OGUR Türklerinin karışmasıyla MACAR kavmi ortaya
çıkmıştır. 896 yılında kendi adlarını verdikleri MACARİSTAN'a gelerek
devletlerini kurdular. X. yüzyılda Hristiyanlığın Katolik mezhebini
benimsediler. (Bundan sonra Türklük özelliklerini kaybetmeye
başladılar.) Almanların (Germenlerin) doğuya doğru yayılmasını
engelleyerek, Balkan topluluklarının (Slavların) Germenleşmesini
önlediler.
PEÇENEKLER
Karadeniz'in kuzeyinde Don ve Dinyesper nehirleri arasındaki bölgeye
yerleştiler. Kiev Prensliğini yenerek, Rusların Karadeniz'e inmelerini
engellediler. 1071 Malazgirt Savaşına Bizans ordusu içinde ücretli asker
olarak katıldılar. Ancak Selçukluları kendileri gibi Türk olduklarını
anlayınca Selçuklu ordusu saflarına katıldılar. Edirne ve Trakya'nın
Marmara kıyılarına kadar olan toprakları Bizans'tan aldılar.
İzmir Beyi ÇAKA BEY Peçeneklerle temas kurdu. Buna göre Çaka Bey
Peçeneklerle birlik olarak Anadolu ve Rumeli'den İstanbul'u kuşatmak
istiyordu. Ancak Bizans kurnaz bir politikayla, yine bir Türk topluluğu
olan KUMANLAR'ı Peçenekler üzerine saldırtarak, Peçeneklerin dağılmasına
sebep olmuştur.
KUMANLAR (KIPÇAKLAR)
Volga'yi asarak Avrupa'ya ve Balkanlara girmislerdir. Kıpçaklarin
Karadeniz'in kuzeyinde hakim olduklari topraklara "KIPÇAK BOZKIRLARI"
denilmektedir. Macaristan'a giden Kıpçaklar ROMEN devletinin
kurulmasinda etkili olmuslardir. Kıpçaklarin Oğuz Türkleriyle yaptigi
mücadeleler DEDE KORKUT HIKAYELERI'nin ortaya çikmasina sebep olmuştur.
CODEX CUMANICUS (Kodeks Kumanikus); Kıpçak Türk sivesi ile yazilan
Latin, Fars ve Kuman dilleri üzerine yazilmis bir sözlüktür
UZLAR (OĞUZLAR)
Tarihte türk Milletinin siyasi, kültür ve medeniyet alaninda en büyük
rolü oynayan koludur. Oğuzlara; Bizanslılar UZ, Ruslar TORKI veya TORK,
Araplar GUZ demislerdir. 24 Oğuz Boyu vardır. Hazar denizinin kuzeyinden
bir kolu "UZ" adi ile Avrupa ve Balkanlara göç etti. Balkanlara gelen
UZLAR Bizans ordusunu ve Bulgarlari yendi. Ancak Peçenek akinlari,
soguklar, salgin hastaliklar yüzünden dagilip yok oldular. Uzların bir
kısmı Malazgirt Savası sırasında Bizans Ordusu saflarından, Selçuklu
Ordusuna geçtiler.
0 yorum:
Yorum Gönder